د "چينايي دوديزه درملگري" د بڼو تر مېنځ توپير

Content deleted Content added
و ANBI پرته له دې چې يو مخ گرځونی پرېږدي له چينايي دوديزه درملګري څخه چينايي دوديزه درملگري ته مخ ولېږداوه
د سمون لنډیز نسته
 
۱ کرښه:
[[دوتنه:Zhongyi.jpg|thumb|leftبټنوک|300px|]]
د [[چين]] [[دودیز طب]] د اوږدي مودي د پرمختيا په [[تاريخ]] کې د واقعيتونو او تجربو د جمعبندي کولو له لارې په تدريجي توګهتوگه رامنځته شوي چه په دي توګهتوگه د چيني ملت ځانګړيځانگړي خصوصيت لرونکي طبي سيستم ايجاد شوي دي. د چين دودیز طب هم د چين د بيلا بيلو قومونو طب ګڼلگڼل کيږي چه په دي کې په عمده توګهتوگه د [[هان]]، [[تبت]]، [[مغول]] او [[ويغور]] د قومونو [[طب]] شامل دي.
 
له دي امله چه د هان قوم نفوس تر ټولو نه زيات دي ، نو د چيني عنعنوي طب په هکله د خان قوم د ژبي ليک دود تر ټولو نه مخکې رامنځته شوي او کلتوري تاريخ يي نسبتأ اوږد دي، نو په نړۍ کې د هان قوم د عنعنوي طب اغيزه ډيره لويه ده. په نولسمه پيړۍ کې چين ته د لويديځې نړۍ د طب د داخليدو او مروج کيدو نه وروسته د هان قوم طب د چين عنعنوي طب په توګهتوگه وګڼلوگڼل شو.
 
 
۹ کرښه:
د [[چين]] د دودیز طب د پرمختيا په بهير کې د [[هان]] قوم [[طب]] د نوو قومونو په نسبت تاريخ يي ډير لرغوني دي او واقعي تجربې او اړوندې تيوري نسبأ مکملې او زياتې ښکاري.
 
د [[چين]] د ژيړ سيند د دواړو غاړو سيمه د چين د دودیز طب د رامنځته کيدو سرچينه ګڼلگڼل کيږي او وړاندې له وړاندې نه په دي سيمه کې اړوند طبي علمي سيستم جوړ شوي و. د چين د عنعنوي طب د پرمختيا په اوږد تاريخ کې بيلا بيل اړوند احتراعات ، ډير مشهور ډاکتران او مهمې اړوندې طبي علمي ډلې او اثارونه رامنځ ته شوي وو.
 
د څه د پاسه درو زرو کلونو نه مخکې د [[شانګشانگ]] د سلسلې په هغه [[ليک دود]] کې چه د لاک پر کاسه او د ځناورو پر هډوکو باندې حکاکي شوي، د [[روغتيا]] او د څه د پاسه لس ډولونو ناروغيو په باب تفصيلات ليکل شوي وو. د جو سلسلې په دوره کې په چين کې د کتلو، پوښتنې، د بويولو په ګډونگډون د ناروغيو د درملنې کولو او د درملونو ، [[د ستنې طب]] او جراحي عملياتو په شمول د تداوي ځيني طريقې تر استفادي لاندې راغلي وي. د چنګچنگ او هان د امپورطورۍ په دوره کې د هوانګهوانگ دي په نامه د طبي څيړنې په باب مشهور اثار چه د چين په تاريخ کې تر ټولو نه لومړي طبي اثار ګڼلگڼل کيږي، رامنځته شوي ؤ. ور پسي د لويي تبې د ناروغۍ باب تيورۍ چه د جيان ځونګځونگ جنګجنگ له خوا ليکل شوي، رامنځته شوې وه چه په دي اثارو کې په خاص ډول د بيلا بيلو اړوندو ناروغيو د تشخيص او تداوي په هکله تفصيلات بيان شوي دي چه د باليني طب د څيړنې د پرمختيا له پاره يي کلک بنسټ کيښودلي ؤ. هان د چين د خان د سلسلې په دوره کې د طب په هکله د جراحي علملياتو سويه نسبتأ لوړه وه. د درو مملکتونو په باب يو اثر کې چه د ميلادي کال له دوو سوو شلم کال نه تر دوه سوه اتيايم کاله پوري رامنځ ته شوي، دا ليکل شوي چه په هغه دوره کې نامتو ډاکتر هوا تو د بي هوشي د درو درمل په واسطه بيلا بيل جراحي عمليات تر سره کول.
 
د وي او جن د سلسلو نه ( ميلادي کال ٢٢٠ کال __ ٥٨٩ کال ) د سوي تان د پنځو سلسلو تر دورې پورې ( ميلادي کال ٥٨١ کال __ ٩٦٠ کال ) د نبض د شميرنې له لارې د ناروغيو د تشخيص په هکله ستر پرمختګپرمختگ تر لاسه شوي ؤ. د جن د سلسلې په دوره کې د تبض د شميرنې په باب هغه مشهور اثارکې چه په نوموړي سلسله کې د نامتو ډاکتر وانګوانگ شو حه له خوا ليکل شوي ، څلري ويشت ډول نبض بيان شوي دي. دغه اثارو نه يوازي د چين پر طبي علم باندې ستره اغيزه اچولي بلکه بهر ته هم خپور شوي ؤ. دغه راز د نوموړي سلسلې په دوره کې د سوزني طب له پاره ، د درملونو د جوړولو ، د جراحي عملياتواو د ماشومانو د ناروغيو د علاج په برخو کې هم ډير ارزښناک طبي اثار رامنځته شوي وو.
 
د سونک د سلسلې په دوره کې ( ميلادي ٩٦٠ کال __ ١٢٧٩ کال ) د طبي پوهنې په هکله د سوزني طب په برخه کې لوي اصلاحات رامنځته شول چه په دي بهير کې د اړوندې طبي روزنې په هکله د زده کونکو له پاره د کار ازموينه رامنځته شوې وه. د مينګمينگ په سلسله کې ( ميلادي کال ١٣٦٨ کال __ ١٦٤٤ کال ) يو شمير طبي کارپوهانو د لويي تبې ، عمومي تبې او سخته ساري ناروغۍ سره جلا کړي وه او د چن د سلسلې تر دورې پوري د نوموړو ناروغيو په باب ځيني خاص اثار رامنځته شول.
 
د چين د مينګمينگ د سلسلې له پيل نه لويديځ طب چين ته داخل شوي او په هغه وخت کې يو شمير طبي کارپوهانو دا نظر درلود چه د چين عنعنوي طب دي له لويديځ طب سره يو ځاي استعمال شي ترڅو دواړه طب يو د بل کمبود ليري کړي او يو له بل څخه ګټېگټې واخلي.
 
== د چين د دودیز طب بنسټیزه اندپوهنه ==
د چين د دودیز طب بنسټیزه اندپوهنه د [[انسان]] د بدني حياتي فعاليتونو او د [[ناروغي]]و د بدليدو د قانون سره سم رامنځته شوې او پکې د ناروغيو د علتونو، د تشخيص د طريقو ، د درملنه لارې ، د ناروغۍ د مصنونيت ، د روغتيا د ساتنې او د داسي نورو محتوياتو څخه عبارت دي.
 
د چين د قديمي فلسفې له نظره د انسان په شمول هر طبيعي موجودات ټول متناقض موجودات دي. د چين عنعنوي طب د نوموړي تيورۍ په نظر د انسانو د بدن د پاسني او لاندني برخې ، د بدن د بهرنيو او داخلي بيلا بيلو برخو او د انسان او د طبيعي چاپيريال ترمنځ نه يوازي نژدي اړيکې لري بلکه يو له بل سره متناقض هم دي. نو که د نوموړو بيلا بيلو خواوو ترمنځ د روابطو هماهنګۍهماهنگۍ خرابه شي ، ناروغۍ به پيدا شي.
 
د نوموړي تيوري سره سم د چين د عنعنوي طب له نظره په طبيعي نړۍ کې ټول موجودات په پنځو ډولونو خاصيت لرونکو موادو پوري اړه لري چه دغه ينځه ډول خاصيت لرونکي مواد يعني لرګې،لرگې، اور ، خاورې ، سره زر او اوبه ګڼلگڼل کيږي. دغه پنځه ډول مواد يو له بل سره جلا نه کيږي خو له بلي خوا يو له بل سره متناقض هم دي. د چين عنعنوي طب د د غې تيورۍ له مخې د انسان د بدن د داخلي بيلا بيلو جهازونو د ناروغيو تشخيص کوي.
 
د [[چين]] د عنعوي طب د تيوري سره سم د طبيعي نړۍ د نجوم، د هوا پيژندنې او د هوا بدلون د انسانو پر روغتيا او ناروغيو باندې اغيزه لري او د کال د پسرلي، دوبي، مني او ژمي د څلورو فصلونو د هوا بدليدو په بهير کې د څلورو فصلونو د باد، [[يخنۍ]]، [[ګرميگرمي]]، لوندوالي، [[وچکالي]] او اور په ګډونگډون شپږ ډول عوامل رامنځته کيږي. د دغو طبيعي پديدې د بدلونونو د عوامل او د ناروغيو ترمنځ اړيکي لري.
 
د [[چين]] د عنعنوي طب له نظره د انسان د بدن د بيلا بيلو جهازونو لکه د زړه، ځګر،ځگر، طحال، سږي، بډوډۍ او د کولمې، دماغ، هډوکو او داسي نورو بدني جهازونو د فيزيولوژيکي رول او د ناروغيو د بدلونونو ترمنځ اړيکي موجود دي.
 
د چين د دودیز طب د تيورۍ سره سم د بدن په د ننه کې د هوا او د ويني انتقالي لاره شته او په ټول بدن کې يي مهم رول لري. که په دغه سيستم کې کوم بدلون رامنځته شي، دا به د بدني جهازونو د ناروغيو سبب شي.
۳۴ کرښه:
== د درملنې ډولونه ==
 
د چين د عنعنوي طب د عادتونو سره سم ډاکتران په عمده توګهتوگه د کتلو ، اورولو، بويولو او د لمس کولو په شمول د احساسونو د لياقت څخه په استفادي سره د ناروغانو سره د تماسونو د نيولو يا د ناروغانو د خپلوانو سره د خبرې کولو له لارې په هره اړخيزه توګهتوگه د ناروغيو په باب اړوند معلومات تر لاسه کوي ترڅو سک تشخيص وکړي ٠ په دي هکله څلور عممده طريقې په دي ډول دي ،
===د کتنې درملنه===
د چين د عنعنوي طب له نظره د انسان د بدن د بهرنيو برخو او د بدن د داخلي جهازونو ترمنځ نژدي اړيکي لري ، که چيري د انسان د بدن دننه د جهازونو په کارونو کې کوم بدلون رامنځته شوي ، حتمأ به يي د بدن د بهرنيو برخو لکه د روح ، رنګرنگ ، شکل له داسي نورو برخو نه څرګندڅرگند شي.
 
د کتني تشخيص په عمده ډول د سړي د روح ، د مخ رنګرنگ ، د ژبي رنګرنگ ، د بدن د پوستکې رنګرنگ ، د ميتياز او غول رنګرنگ او د داسي نور د بدن بهرني برخې د بدلونونو څخه عبارت دي.
 
===د بويولو درملنه===
 
د يويولو تشخيص په دي ډول دي چه ډاکتر د ناروغانو د اوازونو او د مدفوعاتو د بوي سره سم د ناروغيو تشخيص کوي. په دي بهير کې ډاکتران د ناروغانو د اوازونو د بدلونونو او د بدن د بيلا بيلو جهازونو د تغييراتو په باب معلومات تر لاسه کوي چه نوموړي اوازونه د ناروغانو د خبرو، تنفس ، د ټوخي او داسي نور اوازونو څخه عبارت دي. بوي له دوو برخو څخه عبارت دي چه يو يي د ناروغانو د بدن او بل يي د مدفوعاتو څخه خپري شوي دي.
 
Line ۵۳ ⟶ ۵۲:
 
[[وېشنيزه:طب]]
[[وېشنيزه:دودیزه درملګريدرملگري]]