د "رادار" د بڼو تر مېنځ توپير

[[File:Gamma-S1Ye-MAKS-2007.jpg|250px|thumb|left|د ګاما روسی څارونکی رادار گما د ماکس په نندارتون کی]]

'''رادار''' ([[انګرېزيانگرېزي ژبه|په انګرېزيانگرېزي کی]]:'''Radio Detecting And Ranging''' چی دراديو يي څپو دکشف او د هغې دتنظيمولو په مانا راځي ) يوه الکترونيکي (برقي) دستګاهدستگاه ده ، چې دهغې په وسيله انسان کولای شي د يو جسم فاصله ، چې زموږ نه لرې واقع وي ، ريډيا يي اوناپ کړي

رادار کولای شي په نامناسبو شراېطو کې لکه ګردگرد ، غبار ، لوګیلوگی ، واوره ، باران ، توفان او نورو کې کار وکړي . همدارنګههمدارنگه کولای شي چې دالوتنې په حال کې الوتکې ريډيايي او دهغې فاصله او سرعت وښيي ، ځکه نو رادار دالوتکو دکنټرول او رهبري کولو لپاره کارول کېږي . رادار داواز دانعکاس په اساس عمل کوي

صوتي امواج له يو مانع سره په لګېدو انعکاس پيدا کوي . په همدې ډول راډيويي څپې چې الکترو مقناطيسي امواج دي هم چې کله دخپل مسير په لاره کې له کوم مانع سره ولګېږيولگېږي ، نومنعکس کېږي . دراډيويي امواجو دغه ډول ځانګړتياځانگړتيا پوهانو په ۱۹۳۰ ع کې کشف کړه

درادار په برخه کې پراختيا ددويمې نړيوالې جګړېجگړې په مهال رامنځ ته شوه . دغه پرمختګپرمختگ ددښمن په بم غورځونې په ريډيا يي کولو کې ډېره مرسته وکړه . له هغه وخت تراوسه پورې بېلابېل رادارونه جوړ شول . نن ورځ داسې رادارونو شتون موندلی ، چې دبې پيلوټه فضايي بېړۍ په کنټرولولو او رهبري کولو کې ورڅخه استفادهکار اخیستل کېږي .

چې رادار څنګهڅنگه کار کوي؟ رادار له راډيويي څپو نه کار اخلي کټ مټ داسې لکه د راډيويي خپرونو ، خو هغه راډيويي امواج چې په رادار کې ورنه استفاده کېږي ، دلوړو فرکوانسونو لرونکی دی اوهغوی ته مايکرو ويو يانې کوچني امواج وايي . ددغو څپو سرعت د نور له سرعت سره ۳ x۱۰ يو برابر دی . يعنې