Content deleted Content added
|
|
{| style="margin: 0 0 1em 1em; border-collapse:collapse; font-size: 90%;" border="1" cellpadding="2" align="left" cellspacing="0"
|- style="background-color:orange;"
! colspan="2" | <br />آمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ<br />Ammonium nitrate
|-
|-
|}
'''آمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ''' ([[انگرېزي ژبه|په انگرېزي]]:''Ammonium nitrate'') د نیتروژنو د ترکیبونو څخه دی چی د کیمیایی فورمول یی NH4NO3 دی. آمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ د بلور سپینه ماده ده چی په اوبو، مټهانول، آسیټون او اټهانول کی ویلېږي. آمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ صنعتی کرهڼی سره (کود) ده چی د [[غنم]]، اوربشي، تور غنم،کچالو او سارایی اوربشي د پارو اچولو لپاره ورڅخه کار اخیستل کېږي. نوموړي توگه د اوریا (Urea) څخه جوړېږي. أمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ د صنعتی چاودونکي توگې د جوړولو لپاره هم کارېدلای سی.
===تولید===
*آمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ د اوریا (3CO(NH2)2) څخه جوړېدلای سی
*۱
3CO(NH2)2 + 2 H2O → NH4NO3 + 3 CH4 + 2 N2
==آمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ په کرهڼې کی==
آمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ په ځانگړي ډول د [[نبات|نباتاتو]] وده په وخت کی د کود ورکولو لپاره کارېږي. نوموړي کود چی نیتروژن ولری د نباتانو د خواړو او احیا کولو لپاره هم کارېږي. آمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ په دولومیت کی هم گډېږي. دغه ډله کود په ځانگړي خاورو ته چی د مگنیزیم مختوی ۰،۴ ٪ لري، ورکول کېږي. نوموړي مخلوط د [[پسرلی|پسرلي]] څخه تر [[اوړی|اوړی]] پورې ورکول کېږي او د کچالو، [[انگور]]، حبوباتو د کود ورکولو لپاره کارېږي.
{| class="wikitable"
==چاودونکي توگه==
آمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ د چاودونکي توگو په فهرست کی هم شته. د دی لپاره دغه توگه د صنعتی چاودونکي مواد لپاره هم کارېږي. أمونیومامونيم تیتراتنايټرېټ د جوړولو ډېر آسان او ارزان دی او د دی په سبب دغه چاودونکي توگه په [[افغانستان]] او [[عراق]] کی د مخالفینو ډلو لخوا کارېږي. آمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ چی د سوځیدو توگو (د بېلگی په توگه: نفت) مخلوط شوی دی، ډېر آغېزمندي چاودونکي ترکیب دی.
==د چاودونکي توگې تولید==
تاسو باید د چاودونکي ترکیب د جوړولو لپاره ۷٪ نفت او ۹۵٪ آمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ ولرئ وروسته آمونیومامونيم نیتریتنايټرېټ په تفت کی گډ وکړئ. کله چی آمونیومامونيم نیتراتنايټرېټ په تفت کی گډ شوي دی نو دغه ترکیب [[اوسپنه|اوسپنی]] لوښی ته ورکړئ. دغه چاودونکی ترکیب نسبتا مستقر دی او حساسیت یی کم هم دی. د انفجار سرعت یی د ۱۱۰۰ مترو په ثانیه کې څخه تر ۲۷۰۰ مترو په ثانیه کې پورې دی. خو کله چی غوارئ دغه چاودونکی ترکیب فیر کړئ نو تاسو باید قوی ډیټونیټر کار وکړئ. دغه بم د پوځی چاودونکی توگې (لکه [[پینټریټ]]) یا [[هېکزامېتيلين ټرايپرآکسيډايامين]] (HMTD) په مرسته فیرولای سی. کله چی پوځی چاودونکی توگي نه لرئ نو پنځه گرامو د هگزامتیلن[[هېکزامېتيلين تریپروکسید دیآمینټرايپرآکسيډايامين]] څخه کار واخلئ.
{| class="wikitable"
|