د "د هېتیانو واکمني" د بڼو تر مېنځ توپير

Content deleted Content added
Darios (خبرې اترې | ونډې)
ود سمون لنډیز نسته
Darios (خبرې اترې | ونډې)
ود سمون لنډیز نسته
۹ کرښه:
کله چی په ۷۱۷ کال سنی مخکې د هېتیانو وروستی ښار کاراکامش ویچاړ شو نو د هېتیانو حضورت په نژدې ختیځ کی پای ته ورسېدله.
د تاریخپوهانو په نظر هېتیان د [[بالکان]] یا د کاسپینی سمندر د سیمو څخه نژدې ختیځ ته ورسېدل او د هېتیانو ملی ژبه د هند – اروپایی د ډلو څخه وه. هېتیان خطرناک جنگخویان ول چی خپل وسلې د [[اوسپنه|اوسپنې]] څخه یی جوړ کول. د هېتیانو پوځ ۱۴۰۰ عسکرونه او ډېر جنگی واگنونه درلود. هر انسان کولای سی عسکر واوسی.
==د هېتیانوهېتی ژبه ==
[[دوتنه:Istanbul - Museo archeol. - Trattato di Qadesh fra ittiti ed egizi (1269 a.C.) - Foto G. Dall'Orto 28-5-2006 dett.jpg|300px|بټنوک|کيڼ|د هېتیانو خټین دړه]]
[[دوتنه:1. rozluštěná věta.JPG|300px|بټنوک|کيڼ|لمړنی ژباړه شوی هېتی جمله ]]
هېتی ژبه د هند – اروپایی مړي ژبو څخه وه چی د [[اکدي ژبه|اکدی]] مېخي او [[هېروګليف|هېروگلیفی]] لیکدودو په مرسته لیکل کېده. مهم متنونه په ځانگړی ډول پر خټین دړو باندی لیکل کېده دغه ژبه د [[چېکيان|چېکی]] ژبپوه بېدژیخ هروزنی ([[چیکی ژبه|په چېکی]]:Bedřich Hrozný)لخوا ژباړ شوه
'''هېتی ژبه''' یا '''نیشیلی''' (په لاتینی لیکدود: ''Nishili'') د هند – اروپایی ژبه وله چی د ۲۰ پېړۍ (ق.م.) څخه تر ۱۳ پېړۍ (ق.م.) پورې د هېتیانو په واکمنۍ کی ویل کېده او د هېتیانو واکمنۍ رسمی ژبه هم وله. دغه ژبه د مېخی لیکدود او وروسته [[هېروګليف|هېروگلیفی]] لیکدود په مرسته لیکل کېده. هېتی ژبه په ۱۹۱۵ کال کی [[چېکيان|چیکی]] ژبه پوه د Bedřich Hrozný لخوا توضیخ شو.
===تاریخ===
لمړنی اثرونه د هېتیانو په هکله په انخیل کی پیدا کېدلای سی. په ۱۹۰۶ کال کی هوگو وینکلېر په تورکه کی د هېتیانو پایتخت خاتوشا کشف کړ او په پاچایی مانۍ کی یی لوی ارشیف هم کشف کړ. په دی ارشیف کی ۱۰،۰۰۰ خټین دړې پرتې وي او پر خټین دړو باندی نه پېږندل شوی ژبه وه چی د [[اکدي ژبه|اکدی]] لیکدود په مرسته لیکل شوی ده. خو څو متنونه په بابلی ژبې کی هم ولیکل شول. د دی معنی دا چی د هېتیانو کارمندانو په هېتی متن کی [[بابل|بابلی]] او سومېری کلمې هم کارول. کله چی کارمند رسمی متن ولیکه نو په متن کی یی بابلی، سومېری او هېتی کلمې بدل کړ.
===هېتی ژبه===
هېتی ژبه د هند – اروپای ژبه ده چی د اکدی مېخی لیکدود په مرسته لیکل شوی ده. د مېخی توری د کیڼ څخه ښی ته لیکل شوی دی. په ۱۹۱۵ کال کی Bedřich Hrozný په یو متن کی یو جمله کشف کړ او په دی جملې کی یوه کلمه وه چی د اروپایی ژبو څخه راځی. د دی جملې په اساس Bedřich Hrozný په خپل اثرونو کی اعلان کړ چی هېتی ژبه د هند – اروبایی د ژبو څخه دی. د هېتی ژبې د توصیخولو په ۱۹۳۳ کال کی پای ورسېدل.
 
 
 
 
 
 
 
==خاتوشا==