د "گړپوهنه" د بڼو تر مېنځ توپير
Content deleted Content added
د سمون لنډیز نسته |
|||
۱ کرښه:
{{ويکيسازنه}}
'''
== نوم اوړون يااسمي
# نومونه څلور ډوله يا ډلې دي: څيزنوم يا اسم، ستاينوم يا صفت، شمېرنوم يا عدد، نومځری يا ضمير. په دوی کې ضمير تر ټولو زيات لوی او کوشني ډولونه لري. د فعلي
# ځينې نور بيا ټولمنلې ښځينه جمع پايله((- يندې)) پر((-انې)) يا((-
# زورکيوال ښځينه مفرد او جمع نومونه( کړکۍ، ډوډۍ، ناروغۍ، څوکۍ...) خو له سوېل لويديځ سره شمال ختيځ هم لږوډېره ملتيا کوي او –اَنې هسې بېځايه ورسرباري کوي، لکه: کړکيانې، ډوډيانې، ناروغيانې... .
# (الف-) او (-و) پای ښځينه نومونه د (–وې) پرځای په ناکره پايله((-
# په کره پښتو کې اوږد(و O) ښځينه پايله ده، لکه بيزو، پيشو،
{| class="wikitable"
۴۰ کرښه:
== کړاوړون(فعلي
1) داچې پښتو له
له دې لامله دغه
2) له معياري پښتو سره يوشمېر ناولده او ناروږدي ليکوال او رسنوال نوم اَري(له نومو رغېدلي) فعلونه د تېرمهال(ماضي) غوندې په وسمهال(حال) کې هم په لوی لاس ترکيبوي او
۵۸ کرښه:
| (سره) مخېږي، مخوي || مخ کېږي، مخ کوي
|-
| گډوډېږي، گډوډوي|| گډوډکېږي،گډوډکوي
|-
| بوختيږي، بوختوي || بوخت کېږي، بوخت کوي
۸۶ کرښه:
| ځواکمنېږي، ځواکمنوي || ځواکمن کېږي، ځواکمن کوي
|-
|
|-
| کمزورېږي، کمزوروي || کمزور کېږي، کمزور کوي
۹۶ کرښه:
همداسې نورکنسوننټ پای او يا سيمي واوېل(ی) پای صفتونه، په بله وينا، هغه صفتونه چې پر يوه کنسوننټ (consonent) او يا (لږو ډېر) سيمي واوېل (y) پای ته رسي، لکه: خپل، بډای، ځای، لوی، بوی، توی...:
خپلېدل – خپلول، بډايېدل- بډايول،، ځايېدل- ځايول، لويېدل- لويول، ...- بويول،
د پوروييونو(پرديو کلمو) په
سازمانول، بسيجول، خزانول،
يو لړ منځ واوېلي(intervocalic) صفتونه په داراز
{| class="wikitable"
|-
۱۳۹ کرښه:
|}
''' د يوه معياري باقاعده فعلي
* تېرمهال(ماضي):
۱۵۹ کرښه:
:دا پاڅېږي- دوی پاڅېږي... .
4) د يوه بېقاعده فعلي
:تېرمهال: زه راغلم- موږ راغلو... ترپايه.
۱۶۶ کرښه:
:زه تېرباسم- موږ تېر باسو... .
5) د تواني يا امکاني فعل(Potential verb)
۱۷۹ کرښه:
| ما و نه شو خوړی، ما و نه سوای خوړای || ما و نه شو خوړای
|}
6) د ارماني يا تمنايي فعل(optative verb)
{| class="wikitable"
|-
۱۹۰ کرښه:
| (کاش، کاشکې) وخوړی، وخوړلی || (کاش، کاشکې) وخوړلای
|}
7) د کندهارۍ او
لکه:
{| class="wikitable"
۲۰۶ کرښه:
[[وېشنيزه:پښویه]]
[[وېشنيزه:
|