Content deleted Content added
|
|
|
[[دوتنه:Schematic diagram of the human eye en.svg|کيڼ|250px|بټنوک|انساني سترګهسترگه]]
[[دوتنه:Krilleyekils.jpg|کيڼ|250px|بټنوک|انساني سترګهسترگه]]
'''سترګيسترگي''' د [[انسان]] د پنځو حواسو څخه یو ډېر مهم حس دی . سترګيسترگي دمخ په دو کندو کي تر تندي لاندي ځائ لري . سترګيسترگي د دو زېږمو (کښته، پورته) په مرسته چې باڼوګانباڼوگان ورباندي دي ،د دوي په رپېدو سره ساتل کېږي . بر سېره پردې چې سترګيسترگي په ځانګړيځانگړي توګهتوگه د ليدو کتو او لېمو لپاره دي؛ خو سترګيسترگي په مخ کي د انسان د ښکلا، ښایست او زړه وړو او میني لپاره هم ستر رول لوبه وي . سترګيسترگي په یوه وازګینوازگین ځائ کي پره تې دي . بهرنې خوا د سترګوسترگو په شپږو وړکو د عضلو په سپڼ سيو سره داسي تړلي دي، چې بېله کومه ربړه هري خواته په ډېره آسانتیا سره خوځېږي . په ليدو کي دواړي سترګيسترگي په ګډهگډه آغېزه لري .
== د سترګيسترگي جوړښت ==
د سترګيسترگي غټی چې په لاتیني ورته (Bulbus oculi) وائي، دغه فورم یو زيږ کلک پوټکی چې په لاتینې ژبه ورته (Sclera) واي جوړه وي . دغه زيږ کلک پوټکی پر یوه ښیښه ئي اوبړین جسم (corpus vitreum)باندي راتاو سوی او ټینګټینگ ئي نیولی دی . د دغه زیږ کلک پوټکي سره د سترګيسترگي سپین پوټکی چې دایو سپین شفاف پوټکی دی دسترګيدسترگي د مخ خواته سپین ښکاري، سره پیوند دی . د زیږمي دننه سور لوند پوټکی دی، چې د زیږمي څخه بیا د سترګيسترگي د سپین تر څنډي پوري اوپر شا او خوائي را څرخېدلی دی . څه لوړ تر سترګيسترگي د وریځي سره دټېک خواته د اوشکو ځائ سته،چې واړه مرغړي ئي اوښکي جوړه وي کله چې زېږمه رپېږي په اوښکو د سترګيسترگي ټول غټی (Bulbus oculi) لندیږي . په دې ګونگون سره سترګهسترگه تل لنده ساتل کېږي . د سترګوسترگو د کونجانوسره و پزي ته نږدې وړوکي رګونهرگونه سته،چې دهغو په مرسته د سترګيسترگي نوري اوبه د پزي تشو ځایو ته وربهه وي . دغه اوبه د سترګيسترگي د سپین لیده سمه وي او چټکتيا ورکوي، پره دي توکي له سترګيسترگي نه ایسته کوي، سترګهسترگه تل تازه ساتي او مکروب ایسته کوي . ▼
▲د سترګي غټی چې په لاتیني ورته (Bulbus oculi) وائي، دغه فورم یو زيږ کلک پوټکی چې په لاتینې ژبه ورته (Sclera) واي جوړه وي . دغه زيږ کلک پوټکی پر یوه ښیښه ئي اوبړین جسم (corpus vitreum)باندي راتاو سوی او ټینګ ئي نیولی دی . د دغه زیږ کلک پوټکي سره د سترګي سپین پوټکی چې دایو سپین شفاف پوټکی دی دسترګي د مخ خواته سپین ښکاري، سره پیوند دی . د زیږمي دننه سور لوند پوټکی دی، چې د زیږمي څخه بیا د سترګي د سپین تر څنډي پوري اوپر شا او خوائي را څرخېدلی دی . څه لوړ تر سترګي د وریځي سره دټېک خواته د اوشکو ځائ سته،چې واړه مرغړي ئي اوښکي جوړه وي کله چې زېږمه رپېږي په اوښکو د سترګي ټول غټی (Bulbus oculi) لندیږي . په دې ګون سره سترګه تل لنده ساتل کېږي . د سترګو د کونجانوسره و پزي ته نږدې وړوکي رګونه سته،چې دهغو په مرسته د سترګي نوري اوبه د پزي تشو ځایو ته وربهه وي . دغه اوبه د سترګي د سپین لیده سمه وي او چټکتيا ورکوي، پره دي توکي له سترګي نه ایسته کوي، سترګه تل تازه ساتي او مکروب ایسته کوي .
د سترګيسترگي سپین پوټکی څرنګهڅرنگه چې شفاف دی د سترګيسترگي پر تور کړۍ چې په یوناني ورته (Iris) وائي غوړېدلی . د سترګيسترگي د تور پوټکي او سپین پوټکي ترمنځ یو خالي ځائ سته، چې اوبه پکښې شته؛ دغه اوبه د وړکو رګونورگونو په مرسته د وینو رګورگو ته ورځي . په دغه تش ځائ کي د اوبو جوړېده او د اوبو بهېده په سم توازون سره کار کوي، چې د سترګيسترگي دننه فشار ثابت پاته سي . د سترګيسترگي تور (Iris) لکه یوه کړۍ چې منځ ئي سوری وي دسترګيدسترگي پر کسي باندي پرته ده . د دغي کړۍ دسوري څخه کسی په انګلیسيانگلیسي ورته (lens)وائي ښکاري .دغه سوری د رڼا پر مهال ځان وړوکی کوي او د تیارې پر مهال ځان غټه وي . ودغه ځائ ته د سوري په لاتیني (Pupille) یاني دلیدو سوری وائي . دغه کړئ او کسی دواړه یو پر بل باند پر یوه ښيښه ئي اوبړین غټي په لاتیني ورته (Corpus vitreum) وائي، ټینگ پاراته دي .
(Corpus vitreum)وائي، ټینګ پاراته دي .
د سترګيسترگي جالیز پوټکی چې (Retina) ورته وائي د سترګيسترگي له دننه خوا څخه د سترګيسترگي پر اِحساسي هجرې ا و پر اوبړین ښیښه ئي غټي باندي کلک را چأر پېر دی .
د ټول پوټکو پاي لکه نري تارونه سره يوزاي کېږي اومنځ ئي خالي دی،چې دسترګيدسترگي د ليدو عصب پکې تېریږي . دغه ټوله بیا د سترګيسترگي د غټې و شاته پراته دي .
له خوست ټکی نیټ څخه
[[وېشنيزه:سترګهسترگه]]
|
