'''ژونکه''' ''([[انګرېزيانگرېزي ژبه|په انګرېزيانگرېزي]]: Cell)'' د ژوند يو بنسټيز فعال واحد دی. د لومړي ځل لپاره [[روبېرټ هوک]] دا وموندل چې ژونکه د ټولو ژونديو اورګانيزمونواورگانيزمونو يو عملي واحد دی، او ټول ژوندي له همدغه واحد نه جوړ دي. په ژوندي اورګانيزمونواورگانيزمونو کې دا تر ټولو وړوکی واحد دی، چې د ژوند د رامنځ ته کېدو د خښتې په توګهتوگه هم ياده شوې.<ref name="Alberts2002">[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=books&doptcmdl=GenBookHL&term=Cell+Movements+and+the+Shaping+of+the+Vertebrate+Body+AND+mboc4%5Bbook%5D+AND+374635%5Buid%5D&rid=mboc4.section.3919 Cell Movements and the Shaping of the Vertebrate Body] in Chapter 21 of ''[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=books&doptcmdl=GenBookHL&term=cell+biology+AND+mboc4%5Bbook%5D+AND+373693%5Buid%5D&rid=mboc4 د ژونکې ماليکيولي ژونپوهنه]'' څلورم چاپ, سمونګرسمونگر Bruce Alberts (2002) published by Garland Science.<br /> The Alberts text discusses how the "cellular building blocks" move to shape developing [[embryo]]s. It is also common to describe small molecules such as [[amino acid]]s as "[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=books&doptcmdl=GenBookHL&term=%22all+cells%22+AND+mboc4%5Bbook%5D+AND+372023%5Buid%5D&rid=mboc4.section.4#23 molecular building blocks]".</ref> ځينې اروګانيزمونه،اروگانيزمونه، لکه باکتريا د يوژونکيزو (د يوې ژونکې نه جوړ ژواندي) په ډله کې شمېرل کېږي. نور اورګانيزمونه،اورگانيزمونه، لکه انسانان بيا د ګڼگڼ ژوکنيزو د ډلې دي. انسانان نژدې له ۱۰۰ ټريليون يا 10<sup>14</sup> ژونکو; چې د ژونکو عادي اندازه يې 10 [[مايکروميټر|µm]] دی او د ژونکو عادي حجم يې 1 [[نانوګرامنانوگرام]] دی جوړ شوي. په انسانانو کې تر ټولو لويې ژونکې نژدې 135 µm دي چې د شمزۍ تار په قدامي برخې ترې جوړې دي همدا شان په مرکنډۍ کې د ګرانيولگرانيول ژونکې تر ټولو وړې ژونکې دي چې اندازه يې نژدې 4 µm دی، د انساني بدن تر ټولو اوږدې ژونکې بيا سېډويونيپولر يا ناسمې يوقطبي ژونکې دي چې د پښو له ګوتوگوتو نه د ماغزو غوړګېغوړگې پورې رسېږي.<ref>{{YouTube|id=EvrWHa1PLUQ|title=Integrative Biology 131 - Lecture 03: Skeletal System}} first 12 minutes of the lecture covers cells (by Marian Diamond).</ref> په طبيعت کې تر ټولو لويه پېژندل شوې ژونکه د [[اوښمرغه]] هغه ناالقاح شوې هګۍهگۍ ده چې وزن يې نژدې 3.3 پونډو ته رسېږي.<ref>{{cite book | last = Campbell | first = Neil A. | authorlink = | coauthors = Brad Williamson; Robin J. Heyden | title = Biology: Exploring Life | publisher = Pearson Prentice Hall | date = 2006 | location = Boston, Massachusetts | pages = | url = http://www.phschool.com/el_marketing.html | doi = | id = | isbn = 0-13-250882-6 }}</ref><ref>{{cite web|author=Mitzi Perdue |url=http://www.eggscape.com/birds.htm |title=Facts about Birds and Eggs |accessdate=2010-04-15}}</ref>
په ۱۸۳۵ ز. کال کې، د ژونکې د تيوري د غځولو نه دمخه، جان اېواجلسټا پورکيانه د مايکروسکوپ لاندې د بوټي د ووب د کتنې وروسته وړې وړې زرې وليدلې. د ژونکې تيوري، د لومړي ځل لپاره د ماتياس جاکوب شلايدن او تيودور شوان لخوا پرمخ بيول شوه، د همدې تيوري له مخې اورګانيزمونهاورگانيزمونه له يوه او ډېرو سلولونو يا ژونکو نه جوړ شوي، او ټولې ژونکې د پخوانيو ژونکو نه رامېنځ ته شوي، همداراز د يوه اورګانيزماورگانيزم د ژوند ټولې کړنې د ژونکو له مېنځ نه سرچينه اخلي، او ټولې ژونکې په ځان کې وراثتي مالومات لري چې د ژونکې کړنې اداره کولو سره راتلونکو توکمونو ته ارثي مالومات هم لېږدوي.<ref>{{cite book
| last = Maton
| first = Anthea
۱۹ کرښه:
| isbn = 0-13-423476-6}}</ref>
په انګريزيانگريزي ژبې ژونکې ته ''cell'' وايي او دا نوم پخپله د لاتيني ژبې د ''cellula'', چې مانا يې يوه وړه کوټه ده، اخيستل شوی. د ژونکې لپاره همدا څرګندويهڅرگندويه نوم د نامتو ژونپوه (بيالوجېسټ) روبېرټ هوک لخوا، په يوه کتاب کې چې په ۱۶۶۵ ز. کال کې خپور شوی، کارېدلی. رابېرټ هوک د کورک سلولونه چې هغه د مايکروسکوپ د کتنې وروسته موندلي وه په همدې نوم نومولي.<ref name="Hooke">"<cite>... I could exceedingly plainly perceive it to be all perforated and porous, much like a Honey-comb, but that the pores of it were not regular [..] these pores, or cells, [..] were indeed the first microscopical pores I ever saw, and perhaps, that were ever seen, for I had not met with any Writer or Person, that had made any mention of them before this. . .</cite>" – Hooke describing his observations on a thin slice of cork. [http://www.ucmp.berkeley.edu/history/hooke.html روبېرټ هوک]</ref>
