د "ښيښه" د بڼو تر مېنځ توپير

'''ښيښه''' (غیر کرسټالي ) بې رنګه بڼې کلک څيز يا ماده ده . ښيښې په ښکاره ډول نیم کلکې خو د ماتېدو وړاو په سترګو روڼې ښکارې .

تر ټولو عادي هیندارې ، د څښاکو بوتلونو ،ځينې ګلدانونو او ښيښې د کړکيو په جوړولو کې له پېړيو را هيسې کارېږي . دغه ښيښې ۷۴ ٪ په سلمه کې له سلیکا او یا د [[سليكان ډاي اکسایډ]] په انګرېزي - (silica) نومي عنصر ، [[چونې]] او [[سوډا]] څخه جوړېږي. همدارنګه دغو عنصرونو سره ځينې نور پوډري توکي د ښيښې د پايښت لپاره ورګډېږي.

په ساينسي نړۍ کې که ښيښه په ډېره پراخه او اوږدې مانا سره تشريح کېږي ، همدارنګه د هر هغه کلکې بڼې چې کرستالي نه وي ، اوبې بڼې جوړښت ولري . ښيښې ته بڼې هم ورکول کېږي کله چې ېې د تودوخې په وجې اوبه کړي . د همدې پراخې مانا سره ، ښيښه په رازو رازو مختلفو د مادو په ټولګو کې وېشل کېږي . د جوړښت عنصرونه ېې مټالک الويډ، آيانک ملټس ، اکويوس سولوشن ، ماليکيولر اوبلنې مادې ، او پوليمر نومېږي . ښيښه لکه توکی ، په ساينس او کارخانو کې مخکښه ضروري رول توکی ګڼل کېږي. د دې کيمياوي ، پږني او په ځانګړي توګه سترګۍ واله ځانتيا ېې د دې وړ ده چې په ځينو بڼو وکارېږي ، د بېلګې په ډول هواره ښيښه ، دبلی ييزه ښيښه ، سترګۍ (عینکې) او د برېښنايزو توکيو سترګيو ښيښې ، د طبي آزمويښتون اوزارونه ، ترمل انسولېټر ، ګلاس وول ، د مزبوطېدو توکي ، د پلاستيکي ښيښو په بڼه ،او د هنري توکيو لپاره ښيښه کارېدنه ، په فني توګه ، سټوډيويي ښيښې ترې يادېږي .

ښيښه د ۷۰ - ۷۴ فیصدو پورې د سليکا ( کورتز ریګ، سپین ریګ هم ورته وایي) څخه جوړېږي. دغه عنصر د تودوخې په ۱۵۰۰ - ۱۷۰۰ درجو کې اوبه او ولې کېږي. په داسې لوړه درجه کې انسان د کار کولو زغم او ځواک نلري. چې دغه لوړه تودوخه د کار په ځای کې د کار وړ کړي د سليکا د اوبو کېدو ټکی د سوډا او یا اشخارو (پوتاس) په مرسته کښته کوي.

سلیکا (SiO2) , د وسپنې اكسايډ (Fe2O3) , چونه (CaO) , سوډا (Na2O3) , اشخار (K2O3) , دولمیت (کلسیم مګنيزيم کاربونات) {CaMg(CO3)2} ,