د "اوبه" د بڼو تر مېنځ توپير

Content deleted Content added
و r2.7.1) (روباټ زیاتول: sa:जलम्
Xqbot (خبرې اترې | ونډې)
و r2.7.3) (روباټ زیاتول: frr:Weeder؛ زیباسازی
۱ کرښه:
[[دوتنه:Iceberg with hole near sanderson hope 2007-07-28 2.jpg|300px|بټنوک|اوبه په درې بڼو کې: مايع، جامد ([[کنګل]])، او په هوا کې د بړاس (بخار) په بڼه. ورېځې په هوا کې د اوبو د څاڅکو د راغونډېدو په پايله کې رامېنځ ته کېږي چې بيا د ګڼ کېدو او درندېدلو وروسته د ورينګي په توګه زمکې ته رالوېږي.]]
 
'''اوبه''' يوه کيميايي ماده ده چې کيميايي فورمول يې [[H2O|H<sub>2</sub>O]] دی. دا يو داسې ماليکيول دی چې د [[آکسيجن]] له يوه او د [[هايډروجن|هايډروجن]] له دوؤ اټومونو د کوالېنټ تړنګ په پايله کې رامېنځ ته کېږي. په ثابتې تودوخې او حالت کې اوبه د يوه مايع په بڼه وي، خو په زمکه باندې اوبه د مايع تر څنګ په جامده بڼه لکه يخ او کنګل او د ګاز په بڼه لکه بړاس هم موندل کېږي. اوبه په اوب-کرکجنو هوارو د مايع کرېسټالونو په بڼه هم موندل کېږي.<ref>{{Citation |last=Henniker |first=J. C. |title=The Depth of the Surface Zone of a Liquid |url=http://link.aps.org/doi/10.1103/RevModPhys.21.322 |accessdate=2011-02-04 |year=1949 |publisher=[[Reviews of Modern Physics]] |doi=10.1103/RevModPhys.21.322}}</ref><ref>{{cite web |url=http://faculty.washington.edu/ghp/researcthemes/water-science |title=Water Science |author=Gerald Pollack |publisher=[[University of Washington]], Pollack Laboratory |accessdate=2011-02-05 |quote=Water has three phases – gas, liquid, and solid; but recent findings from our laboratory imply the presence of a surprisingly extensive fourth phase that occurs at interfaces.}}</ref>
 
اوبو د زمکې د سرمخ ۷۰،۹% پوښلې،<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html#Geo|title=CIA- The world fact book|publisher=[[Central Intelligence Agency]] |accessdate=2008-12-20}}</ref> او د ژوند هر يوې بڼې او اړخ ته يو اړين شی دی.<ref>{{cite web|url=http://www.un.org/waterforlifedecade/background.html |title=United Nations |publisher=Un.org |date=2005-03-22 |accessdate=2010-07-25}}</ref> د زمکې پر سر اکثراً اوبه په سمندرونو او د سمندرونو نه دباندې په نورو اوبزېرمو کې موندل کېږي، ۱،۶٪ اوبه د زمکې نه لاندې زېرمو کې موندل کېږي او ۰،۰۰۱ % اوبه په اتمسفير کې د بړاس، ورېځو او نورو بخاراتو په بڼه موندل کېږي.<ref>
[http://www.agu.org/sci_soc/mockler.html Water Vapor in the Climate System], Special Report, [AGU], December 1995 (linked 4/2007). [http://www.unep.org/dewa/assessments/ecosystems/water/vitalwater/ Vital Water] [[UNEP]].</ref> سمندرونه د ټولو اوبو ۹۷ ٪ برخه، کنګلتونونه او د واورو قطبي غرونه د اوبو ۲و۴ ٪ برخه او په وچه کې د اوبو زېرمې، دريابونه، ډنډونه او رودونه دا ټول ۰،۱ ٪ برخه جوړوي. د زمکې د اوبو ډېره لږه برخه په ژونديو بيالوژيکي اورګانيزمونو او نورو صنعتي توليداتو کې موندل کېږي.
 
 
== فزیکی او کیمیاوی مشخصات ==
[[Fileدوتنه:3D model hydrogen bonds in water.svg|left|thumb|Model of [[hydrogen bond]]s (1) between molecules of water]]
اوبه یو کیمیاوی ماده ده چی د کیمیاوی فورمول یی H2O دی. ددی فورمول څخه څرګندیږی چی د اوبو یو مالیکول دوه هایډروجنونه د یو اوکسیجن سره د اشتراکی رابطی په مرسته سره نښتی دی.
 
۲۵ کرښه:
* د اوبو د جوش نقطه د بارومتر په فشار پوری اړوند ده. مګر د بحر په سطح اوبه په ۱۰۰ سانتی ګرادو کی ایشی.
 
== خوند او بوی ==
اوبه ددی له کبله چی ډیر مختلف شیان په ځان کی حلولی شی نو کیدای شی مختلف خوندوه او بویونه د همغه حل شوی مادی په اساس سره ولری. انسانانو او حیواناتو کی د بوی حس په کافی اندازی سره انکشاف موندلی او د هغه لاری دوی کولی شی چی د اوبو ډیر ترش والی او یا بوی تشخیص کړی او د هغه د استعمال څخه مخنیوی وکړی.
 
د چینی اوبه یا هغه اوبه چی معمولا په بازار کی پیدا کیږی د منرالونه مزه لری. مګر خالصی اوبه چی مالیکولی حالت یی H2O دی مزه نلری او بوی نلری. په بازارونو د اوبو د خالص اعلان پدی معنی وی چی هغه اوبه کوم زهری ماده نلری او د دی ترځنګ د میکروبونو څخه هم پاکی دی.
 
== په طبعیت کی شتون ==
اوبه په اکثره ځایونو کی پیدا کیږی چی مقدار یی توپیر کوی. داسی ویلی کیږی چی اکثره ستوری اوبه لری.
 
۳۷ کرښه:
د اوبو بخارونه په لاندی ځایونو کی هم لیدل شوی دی.
 
* په زحل ستوری کی
* د څمکی په اتموسفیر کی
* په مریخ ستوری کی
۴۴ کرښه:
په مایع شکل سره اوبه د څکی په سطح سره ۷۱ سلنه برخه جوړوی.
 
== په خاوره کی اوبه ==
هایډرولوژی هغه علم دی چی د اوبو حرکت ،‌ توزیع ، او کیفیت مطالعه کوی. د اوبو توزیع د ځمکی پر سطح د هایډروګرافۍ په نامه سره یادیږی. د ځمکی لاندی اوبو د حرکت او توزیع علم د هایډرو جیولوژۍ په نامه سره یادیږی. هغه علم چی یخک تر مطالعی لاندی نیسی د ګلاسیولوژۍ په نامه سره یادیږی. او د هغه علم چی د بحر اوبه تر ځیړنی لاندی نیسی د اوسینو ګرافۍ په نامه سره یادیږی. د ایکولوژۍ او هایډورلوژی ګډه مطالعه د ایکوهایډرولوژۍ مبحث دی.
 
ټولی هغه اوبه چی د ځمکی لاندی‌،‌د ځمکی په سر او یا سطح پیدا کیږی د د هایدرو سفیر په نامه سره یادیږی. د خاوری په سر د اوبو تمویل په حجمی ډول سره 1,338,000,000 km3 دی.‌
=== د اوبو دوران ===
د اوبو دوران په علمی ډول سره د هايډرولوژیک دروان په نامه سره یادیږی. عبارت د یو دوامداره تبادل اوبو دی چی د هايډروسفیر ، اتموسفیر ،‌ دخاوری د اوبو ، د څمکی د سری اوبه ، دځمکی لاندی اوبو او نباتاتو تر منځ صورت نیسی.
 
اوبه پورته یادو شوی ځایونو ته په لاندی طریقو انتقال مومی.
۵۶ کرښه:
# سیلاب runoff
 
=== د تازه اوبو ځیرمی ===
د تازه اوبو ځیرمی د بارانونو او واوری د اوبو څخه عبارت دی. دا اوبه په لوړو ارتفاعاتو کی ټولیږی او بیا د هغه ځایونو څخه نورو ځایونو چی لږ ارتفاع لری بهیږی . ددی ترځنګ دا ډنډی اوبه یا ټولی شوی اوبه څمکه هم جذبوی چی د هغه له لاری د چینو ، کاریزونو او رودونو پشکل بهیږی.
 
== د اوبو تاثیرات په ژوند باندی ==
== د اوبو تاثیرات په تمدن باندی==
== د اوبو قوانین ،‌ او سیاستونه ==
== اوبه د کلتوری اړخه==
== دا هم وونی ==
۸۳ کرښه:
== سرچينې ==
<references/>‎
 
 
 
[[وېشنيزه:اوبه]]
Line ۱۳۹ ⟶ ۱۳۷:
[[fiu-vro:Vesi]]
[[fr:Eau]]
[[frr:Weeder]]
[[fur:Aghe]]
[[fy:Wetter]]
"https://ps.wikipedia.org/wiki/اوبه" نه اخيستل شوی