د ۱۸:۲۹, ۴ مې ۲۰۱۲ بڼه سرچينې کتل Darios (خبرې اترې \| ونډې) ۶٬۴۶۹ edits و ←‏د وینې د ککروالی طاعون → تېر توپير		د ۰۵:۵۶, ۵ مې ۲۰۱۲ بڼه سرچينې کتل Darios (خبرې اترې \| ونډې) ۶٬۴۶۹ edits ود سمون لنډیز نسته بل توپير ←
۱ کرښه: [[File:Blackdeath2.gif\|200px\|thumb\|left\|تور مرګ په ۱۴ پېړی کې اروپا ته ورسېده]] '''طاعون''' یوه ساري ناروغی ده چې د یرسنیا پستس (Yersinia pestis) د باکټریاوو ~~ځخه~~څخه منځ ته راځي. دغه خطرناک ساري رنځ د ورږو (کیک) او صحرایی موږکانو په واسطه سرایت کوي. ==تاریخ== [[File:Scanning Electron Micrograph of a Flea.jpg\|150px\|thumb\|left\|کیک]] طاعون په منځنی پېړی کې د مرکزي [[آسيا]] څخه نړی ته پراخ شو. دغه رنځ په ۶ پېړی کې بازنطینی پاچایی ته ورسېده او تقریبًا ۲۵ میلیونه خلک یی ووژل. طاعون په ۷ پېړي کې د [[آسيا]] څخه مصر او شمالی آفریقا ته پراخ شو. په ۱۴ پېړی کې طاعون اروپا ته ورسيده او بقریبًا ۲۵ میلیونه خلک یی ووژل. په دي وخت کي خلکو طاعون ته د تور مرګ نوم ورکړ او عامو خلکو دغه مرض د خدای بیلګه ګڼله. طاعون د صحرایی موږکانو او ورږو (کیک) لخوا خورول کېږي. دغه رنځ د دغو ځناورانو لپاره خطرناک ندي مګر ورږه چې د ~~موړکانو~~موږکانو او انسانانو څخه وینه زبیښی کولای شي د ناروغی موړک څخه انسان بدن ته د یرسنیا پستس (Yersinia pestis) باکټریاګان انتقال کړي. دغه رنځ د خیارک د وینې دککروالی او سږی د طاعون فورمونه درلودلای شي. *د سږی طاعون ۲۰ کرښه: === د وینې د ککروالی طاعون=== د وینې د ککړوالی طاعون کولای شي پر ماغزې یا توري برید وکړي او یوازې ۸۰% اخته ناروغان ژوندي پاتې کېدلای شي. په اوس وخت کې طاعون یوازې په ~~آفریقا،~~[[افریقا\|آفریقا]]، [[آسيا]] او [[امریکا]] کې وجود لري. دغه ساري رنځ د [[جنتامايسين]]، [[سټرېپټومايسين]] یا [[دوكسيسايكلين]] د [[انټيبايوټيک\|انتي بيوتيکونو]] په مرسته علاج کېدلای شي.

د "طاعون" د بڼو تر مېنځ توپير