د "ښيښه" د بڼو تر مېنځ توپير

Content deleted Content added
W.Kaleem (خبرې اترې | ونډې)
و "ښيښه" وژغورلی شو ([edit=autoconfirmed] (لامحدوده) [move=autoconfirmed] (لامحدوده))
د سمون لنډیز نسته
۱ کرښه:
'''ښيښه''' (غیر کرسټالي ) بې رنګه بڼې کلک څيز يا ماده ده . ښيښې په ښکاره ډول نیم کلکې خو د ماتېدو وړاو په سترګو روڼې ښکارې .
تر ټولوعادي ښيښې په کړکيوهیندارې ، د څښاکو بوتلونو ،ځينې ګلدانونو او ځينېښيښې ګلدانونود کړکيو په جوړولو کې له پېړيو را هيسې کارېږي . دغه ښيښې ۷۵۷۴ ٪ په سلمه کې له سلیکا- silica ([[SiO2]]) نومي بې رنګه عنصر او [[Na2O, CaO]], څخه جوړېږي. همدارنګه دغو عنصرونو سره ځينې نور پوډري توکي د ښيښې د پايښت لپاره ورګډېږي .
په ساينسي نړۍ کې که ښيښه په ډېره پراخه او اوږدې مانا سره تشريح کېږي ، همدارنګه د هر هغه کلکې بڼې چې کرستالي نه وي ، اوبې بڼې جوړښت ولري . ښيښې ته بڼې هم ورکول کېږي کله چې ېې د تودوخې په وجې اوبه کړي . د همدې پراخې مانا سره ، ښيښه په رازو رازو مختلفو د مادو په ټولګو کې وېشل کېږي . د جوړښت عنصرونه ېې مټالک الويډ، آيانک ملټس ، اکويوس سولوشن ، ماليکيولر اوبلنې مادې ، او پوليمر نومېږي . ښيښه لکه توکی ، په ساينس او کارخانو کې مخکښه ضروري رول توکی ګڼل کېږي. د دې کيمياوي ، پږني او په ځانګړي توګه سترګۍ واله ځانتيا ېې د دې وړ ده چې په ځينو بڼو وکارېږي ، د بېلګې په ډول هواره ښيښه ، دبلی ييزه ښيښه ، سترګۍ (عینکې) او د برېښنايزو توکيو سترګيو ښيښې ، د طبي آزمويښتون اوزارونه ، ترمل انسولېټر ، ګلاس وول ، د مزبوطېدو توکي ، د پلاستيکي ښيښو په بڼه ،او د هنري توکيو لپاره ښيښه کارېدنه ، په فني توګه ، سټوډيويي ښيښې ترې يادېږي .
 
دې سره به د ښیښې پژند داسې وشي:
== سليکا ==
سليکا (يوه کيمياوي ګډوله SiO2 ) بنسټيزه د ښيښې مهمه ماده ده . په طبيعت کې د کوارټز په نوم ګاټه ماده چې د تندر له کبله کله چې په شګو يا غرونو کې ولېږي يوه تشه جوړوي همدې ځای کې د ريښې د جوړېدو په بڼه يو جوړښت جوړوي همدې ته فولګورايټ وايي .
== د ښيښې پېښلیک ==
 
'''ښیښه''' د څو توکونو یو ځای کول ، اوبه کول او مخکې د [[کرستال]] کېدو، په چټکۍ سړولو ته وایي. د سړولو په دغه لنډ وخت کې یې مالیکولونه خپلو ټاکل شویو ځایو ته نشي رسېدلی او د امورف په ډول پاتې کېږي.
د ښيښې د جوړېدو پېښلیک ډېر شاته د ۳۵۰۰ مخزېږدي پېړۍ ته په [[بين النهرين]] نومې سيمې ته ورګرځي . د ښيښې لپاره د (ګلاس) ويی د لرغوني رومي ټولواکمنۍ په وخت جوړ شوی . د رومي ټولواکمنۍ پير په وخت د ښيښې د جوړېدو کارخانه په ټراير نومي سيمې کې چې د نن ورځې جرمني پورې اړه لري جوړه شوې وه ، همدلته د لرغوني لاطيني ژبې څخه د (ګلاسیوم ) ويی راوتی و .
 
== د ښيښې کارنتوکيپېښلیک ==
== موقتي ښيښې ==
== په آزموينتون کې ښيښې جوړول ==
{{صاف}}
'''ښیښه''' د څو توکونو یو ځای کول ، اوبه کول او مخکې د [[کرستال]] کېدو، په چټکۍ سړولو ته وایي. د سړولو په دغه لنډ وخت کې یې مالیکولونه خپلو ټاکل شویو ځایو ته نشي رسېدلی او د امورف په ډول پاتې کېږي.
 
د ښيښې د جوړېدو پېښلیک ډېر شاته د ۳۵۰۰ مخزېږدي پېړۍ ته په [[بين النهرين]] نومې سيمې ته ورګرځي . د ښيښې لپاره د (ګلاس) ويی د لرغوني رومي ټولواکمنۍ په وخت جوړ شوی . د رومي ټولواکمنۍ پير په وخت د ښيښې د جوړېدو کارخانه په ټراير نومي سيمې کې چې د نن ورځې جرمني پورې اړه لري جوړه شوې وه ، همدلته د لرغوني لاطيني ژبې څخه د (ګلاسیوم ) ويی راوتی و .
 
=== '''جوړېدنه''' ===
 
ښيښه د ۷۰ - ۷۴ فیصدو پورې د ريګ سليکا( کورتز ریګ، سپین ریګ هم ورته وایي) څخه جوړېږي. دغه ریګعنصر د تودوخې په ۱۵۰۰ - ۱۷۰۰ درجو کې اوبه او ولې کېږي. په داسې لوړه درجه کې انسان د کار کولو زغم او ځواک نلري. چې دغه لوړه تودوخه د کار په ځای کې د کار وړ کړي د ریګ سليکا د اوبو کېدو ټکی د سوډا او یا اشخارو (پوتاس) په مرسته کښته کوي.
 
د ښیښې د جوړولو لپاره د ریګسليکا سره نور توکي ګډېږي. دا ګډون د راتلونکې جوړې شوې ښیښې د دندې سره تړنه لري.
 
* که ريګ، اشخار او د سرپو اکسايډ سره يو ځای شي نو کریستالۍ ښيښه به ترې جوړه شي. د سرپو اکسایډ د ټینګاره څخه پرته ښیښې ته ځلا او په شمېریزه ډول د رڼا پیاوړتیا ورکوي. دغه ښیښه د عینکو، د عدسيو او لينزونو، د کرستال د لوښيو او داسې نورو د جوړولو لپاره کارول کېږي. د سارِی په ډول د لوښیو د کرستال په جوړولو کې د ۲۴ – ۳۴ فیصدو د سرپو اکسایډ ګډوي.
"https://ps.wikipedia.org/wiki/ښيښه" نه اخيستل شوی