د "سردار محمد اکبر خان" د بڼو تر مېنځ توپير

|مذهب=[[سني مسلمان]]

}}

'''وزير محمد اکبر خان''' د [[امير دوست محمد خان]] زوی په کال (۱۸۱۷)م زیزیدلی دی . د امیردوست محمد خان په لومړۍ دوره کی غازی محمداکبر خان د [[جلال آباد]] حکمران وو ، په همدې وخت کې (۱۸۳۷)م کال سکانو د [[خیبر]] په دره کې د [[جمرود کلا]] ونیوله ، غازي محمداکبر خان له سکانو سره په جګړه پيل وكړ . د جګړې په بهير كې غازي محمداکبر خان د سکانو د جګړې قوماندان هری سنګ د تورې په ګوزار ټپي کړ او نومړی دهغه ټپ څخه وفات شو۰

یو افغان شاعر د غازي محمد اکبر خان په باره کې وایی :

د بوتخاک حضرت صاحب عبدلشکور په شفاعت چه د بخارا امیر یی مرید وو ، غازی محمد اکبر خان له بنده څخه راخوشی کړ او هغه کابل ته راغی . په کال (۱۸۴۰)م کی او د نومبر په میاشت کی د روژې د میاشتې په (۷)نیټه یی په کابل کی د غازي [[عبدالله خان اڅکزی|عبدالله خان اڅکزي]] په کور کې د ملي قیام نقشه جوړه کړه ، بیا وروسته [[الېکسانډر برنېس|برنېس]] په یوه مضاهره کی ووژل شو.

 

[[وېليم حې مېکناټن|مکناټن]] چې د انګریزانو له خوا په کابل کی سفیر وو ، غوښتل یی چه د ملي مبارزينو په منځ کې بې اتفاقی واچوي او هڅکله یی پخپلو وعدو وفا نه کوله او نه یی غوښتل چه خپلې لښکرې د افغانستان څخه وباسي .

په کال(۱۸۴۱)م د دسامبر په (۲۴) د کابل دبي بي مهرو شمالي غنډۍ ته څېرمه چې دانګریزانو د لښکرو اډه وه ، مکناټن د خپلې اډې څخه راووت اوغښتل یی چه د ملي مبارزینو په غنډه کی ګډون وکړي . په دې غنډه کې د ملي مبارزینو له خوا غازی محمداکبرخان ، [[سردار سلطان احمد خان]] ، [[محمدشاه بابکرخیل]] ، [[غلام محی الدین غلجی]] او [[غلام بخش]] ، او د انګرزانو له خوا [[وېليم حې مېکناټن|مکناټن]] ، [[تریور]] ، [[مکنزی]] او [[لارنس]] ګډون درلوده .

د مجلس ترتیت داسی وو ، چې مکناتن تريور او مکنزی ناست وو او لارنس په کښلی تفنګچی سره د مکناټن تر شا ولاړ وو . لومړی خبرې غازي محمداکبرخان پيل کړی او هغه لیک یی مکناټن ته ورښکاره کړ ، کوم چې د وزیر اکبرخان د وژلو په سر یی (۰ ۱۰۰۰) روپۍ انعام ایښی وو او مکناټن یی ملامت کړ او په همدې وخت وزیر محمد اکبر خان مکناټن په هغه تفنګچه ووشت چه څو ورځې مخکې مکناټن ورکړی وه . همدارنګه نورو ملي مبارزینو په تريور ، مکنزی حمله وکړه او هغه يې ووژل او د لارنس نه یی تفنګچه او توره واخستل او وروسته هغه په تېښته بریالى شو . هغه و چې په کال(۱۸۴۲)م د جنوری په شپږمه نیټه دانګریزانو لښکر چې شمیر یی (۱۶۰۰۰)وه د کابل څخه د جلال آبا په لور حرکت وکړ او په لاره کی د غلجیو مجاهدینو لخوا ټول تار او مار شول او تنها داکتر [[وېليم برايډن]] جلال آباد ته ورسید. بیا امیر دوست محمد خان په کابل کی پاچاه شو او وزیرمحمد اکبر خان غازی د (۲۹)کالو په عمر وفات شو او مړی یې د خپل وصیت سره سم په مزارشریف کی ښخ کړ.

 

{{پښتانه}}