|
|- id=infObrazek
| style="text-align:center;" colspan="2"|[[Fileدوتنه:Slavaj lingvoj mapo cs.svg|300px]]
|-
! align="left" valign="top" |ویل کېږی په
|[[Fileدوتنه:Flag of Czech Republic (WFB 2004).gif|20px]] [[د چېک جمهوريت]]<br />[[Fileدوتنه:Flag of Slovakia.svg|20px]] [[سلواکيا|سلواکیا]]<br />[[Fileدوتنه:Flag of Austria.svg|20px]] [[اتریش]]<br />[[Fileدوتنه:Flag of Poland.svg|20px]] [[پولنډ]] <br />[[Fileدوتنه:Flag of Romania.svg|20px]] [[رومانیا]]<br />[[Fileدوتنه:Flag of Serbia.svg|20px]] [[سربیا]]<br />[[Fileدوتنه:Flag of USA.svg|20px]][[د امريکا متحده ايالات]]
|-
! align="left" valign="top" |ټول وییونکی
|-
! align="left" valign="top" |رسمي ژبه په
|[[Fileدوتنه:Flag of Czech Republic (WFB 2004).gif|20px]] [[د چېک جمهوريت]]<br />[[Fileدوتنه:Flag of Europe.svg|20px]] [[اروپايي اتحاديه]]
|}
'''چيکی ژبه'''( په چيکی: Český jazyk ) د لوېديځی سلاوی ژبو څخه يوه ژبه ده چی د اروپا په مرکزکی ويل کېږی. دغه ژبه [[د چېک جمهوريت|د چيک د جهوريت]] رسمی ژبه ده. چيکی ژبه هم په [[سلواکيا]]، [[پولنډ]]، اوکراين [[رومانيا]] ، [[ کاناډا]] او [[د امريکا متحده ايالات|امريکا]] کی ويل کېږی. چيکي ژبه ادبي او محاروي فورم ( شکلونه ) لري. ادبی ژبه په ورځپانه، تيلويزيون او راديو کی استعمالېږی.
چيکی ژبه د ۲۰۰۴ کال څڅه د اروپا د مشترکو هېوادو رسمی ژبه ده.
== تاريخ ==
د چيک په هيواد کی د ۹ پيړی څخه تر ۱۱ پېړی پورې په ادبيات کی پخوانی سلاوی ژبه کارېده. هغو ژبو د خاض ليکنی څخه کار واخيست. هغه ليک په اوس وخت کی د هلاهوليڅې ( Hlaholice) په نوم يادېږی. د کونستانتين ژوند تر ټولو پخوانی کتاب دی چی په پخوانی سلاوی ژبه کی ليکل شوی دی. د ۱۱ پېړی څخه د چيک په هېواد کی مذهبی کتابونه ليکل کېده. په ۱۳ پېړی کی لمړی چېکی کتابونه وليکل شول. د داليميل د پېښو کتاب لمړی کتاب دی چی په چيکی ژبه کی په ۱۳۱۴ کال کی وليکل شو. په ۱۵ پېړی کی د چيکی ژبی د سم ليک د يان هوس لخوا اصلاح شو. يان هوس د پوهنتون استاذ او کشيش وو چې د چيکی ژبې ليکنه يې آسانه کړه . د هوس مذهبی کتابونه په چيکی او لاتيني ژبې کی وليکل شول. په ۱۶ پېړی کی د چيک ادابيات اوج ته ورسېدل. په ۱۶۲۰ کال کی د چيک اشرافو د اطريش د حکمران په خلاف قيام وکړل. د چيک اشراف د اطريش د پوځ لخوا ماته وخوړله او د چيک علما مجبور شول چی بهر ته ولاړ شی. په دی وخت کی د اطريش حکمرانانو د چيک پر خلکو ظلمونه کول او د چيک کتابونه يې په اور کی سوخول. مهم کتابونه يوازې په آلمانی او لاتين ليکل کېده.
په ۱۹ پېړۍ کی د چیک د ژبی ترقی بیا پېل شوه. د چیک ژبه بوهانو د سلاوی ژبو د الفاظو په مرسته غنی کړه. مثلا : د چیک کلمه (vzduch ) په پښتو ''هوا'' د روسی ژبه څخه چیکی ژبه ته راغلی ده. د هغه وخت تر ټولو مشهور ژبه پوه یوسیف یونګمان ( ۱۷۷۳ـ۱۸۴۷ ) وو. یوسیف یونګمان نوی چیکی کلمې جوړې کړې او د سلاوی ژبو د کلمو په مرسته یی چیکی ژبه غنی کړه. د دی په سبب هر چیک په سلواکی، پولندی، سربی او روسی کلمو پوهېدلای سی. چیکی- آلمانی قاموس او د چیک د ادبیات تاریخ د یوسیف یونګمان تر ټولو مشهور کتابونه دی. په ۱۹۱۸ کال کی د چکوسلواکیا تر تاسیسولو وروسته چیکی ژبه د عمومی ژوند ټول سیمو ته وغزېده.
په اوس وخت کی چیکی ژبه د ګلوبالیساتیون (Globalization ) په سبب د انګلیسی کلمو څخه غنی کېږی.
== چیکی ژبه ==
چیک ژبه تل په لمړنی څپه (هجا ) کی اکڅنت لری.د دغه ژبه پنځه د علت توری او ۲۴ بی رغه توری لری. د ګرامر په مطابق چیکی ژبه د حال زمانه، راتلونکی زمانه ، تیره زمانه، دری ګرامری نسلونه ( مذکر، مونث او منځنی جنس )، ۷ ګرامری حالتونه، مفرد او جمع لری. د چیکی ژبه د کلمو ردیف ( مبتدا - فعل ـ خبر ) دی.
== د ګرامر نسلونه ==
چیکی ژبه دری ګرامر نسلونه لری.
* د مذکر نسل
* د مونث نسل
* منځنی جنس
== د جمله جوړول ==
د چیکی ژبه د کلمو ردیف '''مبتدا''' - '''فعل''' - '''خبر''' دی.
* Já jsem student یا Jsem student
* زه یم شاګرد ( مبتدا - فعل - خبر ) یا یم شاګرد ( فعل - خبر )
* زه شاګرد یم ( مبتدا - خبر - فعل )
* Já jsem studentka یا Jsem studentka
* ژه یم شاګرده یا یم شاګرده
* زه شاګرده یم
( زه = مبتدا، یم = فعل، شاګرد / شاګرده = خبر )
== د چیک د لاتین الفبا ==
[[دوتنه:Psací písmo.gif|500px|بټنوک|کيڼ|د چیکی الفبا لاسى نسخې ]]
|{{IPA|/ʒ/}}
|}
[[وېشنيزه:ژبې]]
[[vi:Tiếng Séc]]
[[wa:Tcheke]]
[[xmf:ჩეხური ნინა]]
[[yi:טשעכיש]]
[[yo:Èdè Tsẹ́kì]]
| 