د "زړه" د بڼو تر مېنځ توپير

'''زړه''' يو موټ ته ورته عضلي اورګان دی چې په بدن کې د يوه پمپ حيثيت لري. دا غړی رګونو ته د وينې د پمپولو دنده ترسره کوي. وينه د زړه د پرله پسې رېتميک غونجېدلو په پايله کې نورو رګونو ته ورځي. په انيلايډونو، مولاسکونو او آرتروپوډونو ژونديو کې همداسې زړه ته ورته يو جوړښت دا کار ترسره کوي.<ref>{{cite web | url = http://www.kmle.com/search.php?Search=heart | title = ''KMLE Medical Dictionary Definition of heart'' | author = [http://www.kmle.com The American Heritage Stedman's Medical Dictionary]}}.</ref> د ''cardiac'' يا کارډياک وييکه (لکه د [[cardiology]] يا کارډيولوژي) د "زړه پورې اړوند يا زړه ته اړوند" مانا لري، دا وييکه د آر له مخې د [[يوناني ژبې|يوناني]] لغت καρδία، ''کارډيا''، نه راوتلې چې د "زړه" په مانا ده. زړه د کارډياک عضلو نه جوړ شوی، د کارډياک عضلې يو ډول غېرداوطلبانه عضلي نسجونه دي چې يواځې په همدغه اورګان کې موندل کېږي. <ref>{{cite web | url = http://www.kmle.com/search.php?Search=cardiac | title = ''KMLE Medical Dictionary Definition of cardiac'' | author = [http://www.kmle.com The American Heritage Stedman's Medical Dictionary]}}</ref>

 

== د زړه لومړنی پړاو ==

{{آرنی|د زړه وده}}

انساني زړه د يوه کس د ژوند په مهال کې په منځنۍ کچه له ۲،۵ بيليون وار نه هم ډېر درزېږي. د انسان زړه د حاملګۍ يا بلاربوالي نه ۲۱ ورځې وروسته د لومړي ځل لپاره په وينې پمپولو پيل کوي او يا هم د وروستي حيض نه پينځه اوونۍ وروسته، عموماً دا هغه وخت وي چې د زېږون نېټه پکې اټکل کېږي. پدې وخت کې د ماشوم زړه او د مور د زړه د پمپولو کچه يو شان وي، چې سمه کچه يې د ۷۵ نه تر ۸۰ درزا په يو دقيقه کې اټکل کېږي. خو د مور په نس کې د جنين د زړه درزا د وخت په تېرېدو سره چټکه کېږي چې په لويه کچه د ۱۶۵ نه تر ۱۸۵ درزا په يوه دقيقه پورې رسېږي. دا هغه مهال پېښېږي کله چې د بلاربوالي نه اووه اوونۍ تېرې شوي وي چې د وروستي حېض نه د ۹ اوونيو د تېرېدو مودې سره سمون خوري. نو په همدې توګه مونږ ويلای شو چې د هرې ورځې د تېرېدو وروسته، د زړه درزا ۳،۳ ځله په يوه دقيقه کې ډېرېږي. او يا په بل ډول د هر درې ورځو وروسته د زړه درزا د لومړۍ ځل په پرتله په يوه دقيقه کې ۱۰ درزا ډېره شوې وي چې د يوې مياشتې د تېرېدو سره سره د ماشوم د زړه چټکي په يوه دقيقه کې ۱۰۰ درزا ته رسېږي.<ref>http://www.obgyn.net/us/us.asp?page=/us/cotm/0001/ehr2000</ref>

 

 

== کړنه ==

 

د زړه د ښي برخې کړنه دا ده چې دغه برخه بې آکسيجنه وينه، چې د ټول بدن نه ښي بطن ته راځي، د ښي دهليز لخوا سږو ته ورپمپ کړي. هر کله چې همدا وينه سږو ته ورننوځي نو په سږو کې دinto the lungs ([[pulmonary circulation]]) so that carbon dioxide can be dropped off and oxygen picked up ([[gas exchange]]). This happens through a passive process called [[diffusion]]. The left side (see [[left heart]]) collects oxygenated blood from the [[lung]]s into the [[left atrium]]. From the left atrium the blood moves to the [[left ventricle]] which pumps it out to the body. On both sides, the lower ventricles are thicker and stronger than the upper atria.

 

== لومړۍ مرسته ==

''د لا نورو مالوماتو لپاره [[د زړه درېدل]] ولولۍ''