دپښتوداوسنۍ الفباابېڅې په باب عام روايت داسيدادی، دئ ، چيچې دااوسنۍ بڼه يې دسلطان محمودغزنوي په زمانه کيکې دده دوزير خواجه حسن ميوندي په حکم دقاضي سيف الله په زياراوکوښښ تراصلاح اوسمون وروسته بابرامنځته سوهشوه. په عين حال کې د هندي ليکوالو له خوا داسې روات دی چې د محمود غزنوي په وخت کې د پښتو ژبې سره سخت حسايستونه رامنځته شوه او حساسيتونه دې پولې ته ورسېدل چې د ځينو سيمه ييزو شاعرانو په خولو کې به ېې سکروټې ورکولې او د ظلم لاندې به ېې نیولي و . خودپښتنومبارزپه هماغه پیر کې د پښتنو ډېر علمي اثار له منځه تللي. عام روايت داسې دی چې د پښتنو روحاني مشر د قلم او سياسيتورې مشرخاوند بايزيد روښان ( ٩٣١ ـــ ٩٨٠ هـ ق ) بياد ژبې پرلیکدود عربياو الفبېليکبڼه بانديد دپښتوتوروزياتولعربي دخپلابېڅو ځانپه کارنامهمرسته بوليورغوله . په هرصورت په پښتوالفبې کي د پير روښان بايزيداورمړ، داخونددروېزه ننګرهاري ( ٩٣٩ ـــ ١٠٤٨ هـ ق ) ، د[[خوشحال خان خټک]] ( ١٠٢٢ ـــ ١١٠٠ هـ ق) اوبيا په معاصرينوکي دوزيرمحمدګل خان مومند ، خان عبدالصمدخان اوقلندرمومند له خوا يولړبدلونونه راغلي دي خوپه دې ټولوکي يې هغه شکل منل سویشوی اوعام سویشوی دئدی ، چي دکابل د پښتو ټولنيټولنې په نوښت د[[افغانستان]] اوپښتونخواپوهانو تر ګډو غونډواوفيصلوغونډواوپرېکړو وروسته تاييد کړی دئ اوومنل. زموږ دپښتنومعاصر يې ليکنيليکنې له ځينوجزئيځينو بدلونونوسره په همداالفباهمدې ابېڅو ليکليليکل کېږي. د پښتو د ژبې اهمیت په ۱۷۴۷ زېږدي کال کې اوج ته ورسېدهراوچت شو او په ۱۹۳۶ ز ېږدي کال کې پښتو د [[افغانستان]] رسمی او ملي ژبه شوهمنل شوې.
==ازبکیاوزبکی ژبه==
[[File:1942 navoi mixedperf nh.jpeg|150px|thumb|left| نظام الدین على شير نوایی]]
ازبکی ژبه د لویدیځ د ترکی ژبو څخه ده چی د [[افغانستان]] په شمال کی ویل کېږي. په [[افغانستان]] کی د ازبکی ویلونکی شمېر ۱ میلیون تنو ته رسېږې. ازبکان په [[افغانستان]] کی د ازبکی لیکنې لپاره د عربی تورو څخه کار اخلی، خو ازبکی الفبې هم د سیریلیک او لاتین د تورو څخه کار اخیستلای شی.