د "محمد صديق پسرلی" د بڼو تر مېنځ توپير

Content deleted Content added
Khangul (خبرې اترې | ونډې)
Khangul (خبرې اترې | ونډې)
د سمون لنډیز نسته
۱ کرښه:
[[انځور:Pasarlay.jpg|بټنوک|250px|استاد محمد صديق پسرلی]]
'''استاد محمد صديق پسرلى''' (وری، ۱۳۰۷ هـ. ل. - ) ''(په انګرېزي: Mohammad Seddiq Pasarly)'' د پښتو ژبې د غزليزې شاعرۍ سرلارىتاند شاعر دى، چې د کورنۍ نژدې ټول غړي يې ليکوالان او فرهنګيان دي . دا مهال په کابل کې ژوند کوي، په اصل کې د کندوز ولايت دى.
 
==مخينه==
محمد صدیق پسرلی د ارواښاد رمضان خان زوی په ۱۳۰۷ لمریز کال د وري په میاشت کې د غزني د [[قره باغ]] په لویه کلا کې زېږېدلی. د ژندانهژوندانه لومړني څلور کاله يې په خپل زېږنځاى او پلرني کلي کې تېر کړل، له دېنهدې څخه وروسته بيا له خپلې کورنۍ سره د کندوز ولايت ته کډه شوشوی.
 
==زده کړې==
استادښاغلی صديق پسرلي خپلې لومړنۍ زده کړې د نوموړي ولايت په شېرخان لېسه کې سر ته رسولې دي. تنکۍد ځوانۍ ټول عمر يې د کندوز ولايت په [[چهار دره]] کې تېر کړکړل چې د شعر لومړنى څرک يې هم په همدې سيمه کې د ادب د غرونو په څوکو ولګېدهلګېدلی . د څه کار اوبار لپاره يې د هېواد مرکز (کابل ښار) ته مخه کړه خو له څه مودې ورسته کله چې په هېواد کې د کورنيو جګړو اور بل شو، دى هم له د ډېرو نورو افغانانو په څېرله هېواد څخه کډه کولو ته اړ شو او د پاکستان هېواد خوا ته يې مخه کړه.
 
==فرهنګيمدني حالت او کورنۍ==
د محمد صديق پسرلي زامنڅلور دي:ځامن ذي هر يو ېې ، امان الله ساهو، [[عصمت څاروان]]، [[اېمل پسرلى]]، [[اجمل پسرلى]] او [[اسد الله غضنفر]] دي .
 
==ادبي او هنري فعاليت==
كه څه هم محمد صديق پسرلى په اوسني پېر كې د هندي سبك لاروى شاعر گڼل كېږي، خو په شعرونو كې د جوت فكر او پيغام شتون، دى د يوې جلا لارې او سبك څښتن شاعر راپيژني، ځكه د ده شعر پر ښكلاييز اړخ سربېره جوت مانيز اړخ هم لري او دا هغه خصوصيت دى، چې ډېرى ادبپوهان يې د لويو شاعرانو خاصه او ځانګړنه په ګوته كوي.
 
كله چې د دغه استاد شاعر، شاعري لهکلاسيک نظرهسبک تېروو پر كوم واقعيت، چې ډېر باوري كېږو هغه دا دى، چې دى يو فطري شاعر دى اولري شاعري يې په فطرت كې ګډه ده، دا خبره ځكه كوم، چې ده.پخپله استادښاغلی پسرلى هم په همدې نظر دى او ښه شاعري هغه شاعري ګڼي، چې فطري وي: ((<blockquote>داسې ډېر خلك وينم، چې په ډېر كم عمر باندې شعر وايي او ډېر خلك دي، چې تر ډېره عمره يا كاله پورې كوښښ كوي، خو بيا هم يو شعر نه شي ويلاى. زه د دې خبرې طرفدار يم، چې بعضې خلك فطري شاعران دي او په لږ لوست او لږو معلوماتو ښه شيان ويلاى شي، خو بعضې خلكو ډېر تحصيل هم كړى وي، ډېر كوښښ هم كوي، ډېر زحمت هم وباسي، ان داسې خلك مې ليدلي، چې په يوه غزل باندې شپې او ورځې تېروي او بالاخره په ظاهره په غزل كې يې كوم نقص هم نه وي، خو ليكن هيڅ خوند نه لري او دا ځكه چې دى فطري شاعر نه دى.)) </blockquote>
 
د ښاغلي محمد صديق پسرلي د شعرونو څخه يوه بېلګې .
د استاد پسرلي د شخصيت غوره ځانګړنه خاكساري او تواضع ده او له همدې كبله ده، چې ډېر ګوښه اوسېدل خوښوي او د شهرت پلوى نه دى. استاد پخپله د خپل شهرت لپاره څه نه دي كړي، خو شاعري يې د هغه د استادۍ او لويي شهادت وركوي. راځى چې څو شيبې د دغه استاد شاعر د ژوند هنداره وځلوو او د هغه انځور په كې وګورو:
 
==لومړنى شعر==
۲۶ کرښه:
 
چې كړم داغونه خلكو ته وړاندې
==چاپ چاپي اثار ==
تر اوسه د دغه نوميالي شاعر او ليكوال د شعرونو او كيسو څو ټولګې چاپ او خپرې شوې دي.
تر اوسه د دغه نوميالي شاعر او ليكوال د شعرونو او كيسو څو ټولګې چاپ او خپرې شوې دي. لومړنۍ مجموعه يې د كوكچې په نامه په ۱۳۳۰ كال په بدخشان كې چاپ شوې او په همدغه كال يې د يوناني شاعرې بېلټس ترانې هم په نظم وژباړلې، چې د چاپ په ګاڼه وپسولل شوې. څه كم دېرش كاله وروسته، په ۱۳۶۱ كې د پاسني په مستعار نامه د وطن وير په نوم د حماسي او انتقادي شعرونو ټولګه يې چاپ شوه. كال وروسته يې د ليوني باد په نامه د طنزونو ټولګه خپره شوه. "داسې هم وو" او "سره غالۍ" په نومونو د لنډو كيسو ټولګې يې د شپېتمو كلونو په اواسطو كې چاپ او خپرې شوې. بيا يې د نن، پرون او سبا په نامه د څلورنيم سوه بيتونو په شمېر يوه قصيده چاپ شوه. د شپيتمو كلونو په اواخرو كې د ټاګور ګيتانجلي پښتو كړې منظومه ژباړه يې خپره شوه. په همدغو كلونو كې د "زهرې" په نامه يوه منظومه يې او بيا د پسته اور په نامه د څلورېزو ټولګه يې چاپ او خپره شوه. تر دې وروسته استاد د ګڼو ليكوالو او شاعرانو په غوښتنه د خپلو غزلونو په خپراوي لاس پورې كړ. لومړى يې ماته شپيلۍ او بيا يې د نى كوڅه چاپ كړه، تېر كال يې لومړى د كوچى ملا په نامه ناول او ورپسې يې د لمركجاوه په نامه د نظمونو كتاب د چاپ په ګاڼه وپسولل شول.
 
==په کډوالۍ کې فرهنګي چوپړ==
تر اوسه د دغه نوميالي شاعر او ليكوال د شعرونو او كيسو څو ټولګې چاپ او خپرې شوې دي. لومړنۍ مجموعه يې د كوكچې په نامه په ۱۳۳۰ كال په بدخشان كې چاپ شوې او په همدغه كال يې د يوناني شاعرې بېلټس ترانې هم په نظم وژباړلې، چې د چاپ په ګاڼه وپسولل شوې. څه كم دېرش كاله وروسته، په ۱۳۶۱ كې د پاسني په مستعار نامه د وطن وير په نوم د حماسي او انتقادي شعرونو ټولګه يې چاپ شوه. كال وروسته يې د ليوني باد په نامه د طنزونو ټولګه خپره شوه. "داسې هم وو" او "سره غالۍ" په نومونو د لنډو كيسو ټولګې يې د شپېتمو كلونو په اواسطو كې چاپ او خپرې شوې. بيا يې د نن، پرون او سبا په نامه د څلورنيم سوه بيتونو په شمېر يوه قصيده چاپ شوه. د شپيتمو كلونو په اواخرو كې د ټاګور ګيتانجلي پښتو كړې منظومه ژباړه يې خپره شوه. په همدغو كلونو كې د "زهرې" په نامه يوه منظومه يې او بيا د پسته اور په نامه د څلورېزو ټولګه يې چاپ او خپره شوه. تر دې وروسته استاد د ګڼو ليكوالو او شاعرانو په غوښتنه د خپلو غزلونو په خپراوي لاس پورې كړ. لومړى يې ماته شپيلۍ او بيا يې د نى كوڅه چاپ كړه، تېر كال يې لومړى د كوچى ملا په نامه ناول او ورپسې يې د لمركجاوه په نامه د نظمونو كتاب د چاپ په ګاڼه وپسولل شول.
استادښاغلي په ۱۳۵۹ كې پېښور ته مهاجر شوشوی او د شپيتمو كلونو په اوايلو كې يې د[[د سپیدې مجله| سپيدې]] په نامه يوه مجله راوكښله، چې تر ۱۳۶۴ لمريزه پورې په منظم ډول چاپېده، خو وروسته وروسته بيا له چاپه پاتې شوه. بيا يې په دويم ځل په ۱۳۶۶ كې د دې مجلې په چاپ لاس پورې كړ او ورسره يې د افغان كلتوري ټولنې بنسټ هم كېښود. تر دې څه موده وروسته يې د افغان ادبي بهير بنسټ كېښود او د هغه مشري يې ومنله. په ۱۳۷۷ لمريز كې كډنكډون كابل ته راغى او تراوسه په خپل كور كې په ادبي هڅو بوخت دى.
 
==کډوالي==
استاد په ۱۳۵۹ كې پېښور ته مهاجر شو او د شپيتمو كلونو په اوايلو كې يې د سپيدې په نامه يوه مجله راوكښله، چې تر ۱۳۶۴ لمريزه پورې په منظم ډول چاپېده، خو وروسته له چاپه پاتې شوه. بيا يې په دويم ځل په ۱۳۶۶ كې د دې مجلې په چاپ لاس پورې كړ او ورسره يې د افغان كلتوري ټولنې بنسټ هم كېښود. تر دې څه موده وروسته يې د افغان ادبي بهير بنسټ كېښود او د هغه مشري يې ومنله. په ۱۳۷۷ لمريز كې كډن كابل ته راغى او تراوسه په خپل كور كې په ادبي هڅو بوخت دى.
 
== باندنۍ تړنې ==
 
==صديق پسرلى او نور ادبي ژانرونهځېلونه==
تر دې ځايه زموږ بحث د استاد پسرلي د غزل په اړه و او هغه مو د غزل سالار شاعر په توګه وپېژانده، خو هغه يوازې د غزل شاعر نه دى، بلكې قصيدې، څلوريزې، نظمونه او منظومې يې هم ليكلي دي. په لنډو ټكو كې كه ووايو استاد پسرلي د شعر په ټولو قالبونو كې شاعري كړې او په ټولو كې يې د خپل شاعرانه قوت ثبوت وړاندې كړى دى. كاروان همدا خبره كوي: (( پسرلى صاحب غزل هم ليكي، قصيده هم ليكي او نظمونه هم. كه په ځير سره وګورو داسې ډېر كم شاعران پيدا كېږي، حتي كه ووايم ډېره ناممكنه ده، چې هغه دې په دې ټولو قالبونو كې خپل شعريت برقرار وساتي. موږ ته ډېر لوى لوى شاعران معلوم دى، چې هغوى به ښه غزل ليكي، مثلا حمزه بابا، چې واقعا د پښتو غزل عظيم شاعر دى، غني خان ډېر بهترين نظمونه لري، خو غني خان ورسره ترڅنګ غزل نه لري. حمزه بابا نظمونه ليكلي دي، خو د حمزه بابا ټول نظمونه، چې دي هسې نه دي لكه د هغه غزلې، خو پسرلى صاحب هغه شاعر دى، چې هم قصيده، هم غزل او هم هغه نور قافيه وال نظمونه په ډېر عجيب انداز ليكي.))
 
Line ۴۰ ⟶ ۴۱:
 
د پسرلي صاحب شعرونه له ګڼو نورو ښكلا او باريكيو هم برخمن دي او په كار ده، چې افغان كره كتونكي او ادبپوهان پخپلو څېړنو كې دغه ښكلاوې او ځانګړنې رابرسېره او د دغه حقدار او نوميالي شاعر حق په ځاى كړي.
== باندنۍ تړنې ==
 
==چاپي اثارو نوملړ ==
==چاپ اثار==
# پسته ور
# د نى کوڅه