هېنري ډونانټ

هېنري ډونانټ
(فرانسیسی: Jean Henry Dunant د (P1559) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
هېنري ډونانټ
هېنري ډونانټ

د شخص معلومات
پيدايښت ۸ مې ۱۸۲۸[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲]
ژینو[۱۳][۵]
سويس[۱۴]  د (P19) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مړینه 30 اکتوبر 1910 (82 کاله)[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰]  د (P570) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
استوګنځای ژینو (۱۸۲۸–۱۸۶۷)[۱۵]
پاريس (۱۸۶۷–)[۱۶]  د (P551) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
تابعیت سويس[۱۷][۵]
فرانسه (۲۹ اپرېل ۱۸۵۹–)[۵][۱۸]  د (P27) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
عملي ژوند
دنده ليکوال[۵]  د (P106) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
کاروونکي ژبه(ي) فرانسوي[۱][۱۹]  د (P1412) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
لاسلیک
هېنري ډونانټ
هېنري ډونانټ

ويبپاڼه
ربط=انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس مخ پر IMDB باندې  د (P345) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
  د (P935) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ

هانري ډونانت د ۱۸۲۸ د مې میاشتې له اتمې څخه د ۱۹۱۰ د اکټوبر تر دېرشمې پورې،چې د هېنرې ډونانت (Henri Dunant) په نوم هم یادېږي،یو سویسی انسان پاله،مسیحي مذهبه، سوداګر او مدني فعال و، هغه خیالي و،د سرې میاشتې بنسټ اېښودونکي،پرمخوړونکی او پلار و. په ۱۹۰۱ کال کې یې له فرېدرېک پاسي(Frédéric Passy) سره یوځای لومړنۍ د نوبل جایزه ترلاسه کړه او په دې توګه ډونانټ د نوبل جایزې لومړنی سوسیسی ګټونکی شو.

ډونانټ په ۱۸۵۹ کال کې د یو کاري سفر په ترڅ کې د سلفورینو (Solferino) اوسنۍ ايټالیا د جنګ د پایلو شاهد و،هغه خپلې خاطرې او تجربې د (د سلفورینا یوه خاطره/ (A Memory of Solferino) په نوم کتاب کې چې  په ۱۳۶۳ کې د سرې میاشتې (ICRC) د بنسټ اېښودلو لپاره یو الهام بښونکی و،ریکارډ کړې. د جینوا د ۱۸۶۴ کال کنوانسیون د ډونانټ د نظریو پر بنسټ د ټپي سرتېرو د پالنې لپاره د یوې خپلواکې ادارې په رامنځته کولو و،چې ډونانټ یې د یهودي ځوان نارينه‌وو اتحادیې (YMCA/ Young Men's Christian Association) په نوم  د سویسي څانګې بنسټ اېښودونکی و. [۲۰]

د ځوانۍ عمر او زدکړې سمول

ډونانټ په ۱۸۲۸ کې د سویزرلنډ (Switzerland) په جینوا کې زېږېدلی، چې د سوداګر جېن جکوس ډونانټ (Jean-Jacques Dunant) او انټوانټ ډوناټ کولاډون (Antoinette Dunant-Colladon) لومړني زوی و،  د هغه کورنۍ په بشپړه توګه کالوېنيسته/Calvinist (د جان کالون فلسفي،سیاسي او مذهبي ښوونځی) وه چې د جينوا په ټولنه کې يې د پام وړ اغېز درلود،مور او پلار یې د ټولنیز کار پر ارزښت ټینګار کاوه او پلار یې په فعال ډول د یتیم ماشومانو او مسکینانو سره مرسته کوله حال داچې مور یې له ناروغانو او بې وزلوسره مرسته کوله.

ډونان د ويښېدلو (awakening) په مذهبي دوره کې  چې ریوییل(Réveil)  په نوم یادیږي لوی شو او په اتلس کلنی کې د جینوا د صدقې/خیرات ورکوونې له ټولنیز بنسټ سره یو ځای شو، په ورپسې کال کې له خپلو ملګرو سره د پنج‌شنبې په نوم بنسټ رامنځته کړ، چې د ځوانو نارینه‌وو یوه ډله به د سپېڅلي کتاب د لوستلو او بې وزلو سره د مرستې لپاره راغونډېدل. هغه خپل اوزګار وخت تر ډېره په ټولنیزو کارونو او له زندانیانو سره په لیدلو تیروه. د ۱۸۵۲ کال د نوامبر میاشتې په دېرشمه نيټه یې  د یهودي ځوان نارينه‌وو اتحادیې (YMCA/ Young Men's Christian Association)برخه په جینوا کې رامنځته کړه او درې کاله وروسته یې د پاریس په غونډه کې چې د یاد بنسټ د نړیوالې څانګې د رامنځته کولو لپاره ځانګړی شوې وه ګډون وکړ. 

ډونانټ په یويشت کلنۍ کې د ټیټو نمرو په وجه د ډي جينېف (de Genève) پوهنتون پرېښود او د(Lullin et Sautter) په نوم د پيسو د بدلون شرکت کې يې کار‌زده‌کوونه پیل کړه،چې په بریالۍ توګه یې ته ورسوله، وروسته هغه د بانک د کارکوونکي په توګه پاتې شو.

الجزایر سمول

په ۱۸۵۳ کال کې ډونانټ دسټيف مستعمراتو ته ځانګړې شوې یوې کمپنۍ له خوا د (Compagnie genevoise des Colonies de Sétif) په نوم په یو ماموریت ګمارل کېږي چې له الجزایر، تونس او سیسلي/ Sicily (په مدیترانه کې  تر ټولو لویه جزیره) څخه لیدنه کوي، د لږ تجربې سربېره دا دنده په بریالیتوب سره پای ته رسوي. له دې سفر څخه په الهام اخیستلو هغه خپل لومړنی کتاب «د تونس له سلطنت څخه راپور(Notice sur la Régence de Tunis)» په عنوان لیکي چې ۱۸۵۸ کال کې خپور شو.

وروسته له دې چې د فرانسې تر یرغل لاندې الجزایر له خوا دغله‌جاتو د کرنې،کاراو تجارت شرکت چې د (Mons-Djémila Mills (Société financière et industrielle des Moulins des Mons-Djémila)) د مالي او صنعتي کمپنۍ په نوم یادېده د ځمکې امتیاز ورکړشو په ۱۶۵۶ کال کې یې په خارجي مستعمراتو کې د فعالیت لپاره تجارت پیل کړ ، له دې سره سره د ځمکې د اوبو حقونه لا نه وو روښانه او استعماري چارواکو لازمه مرسته نه کوله،ډونانټ پرېکړه وکړه چې په مستقیم ډول د فرانسې له امپراتوردرېیم ناپیلون سره وګوري، چې هغه مهال له خپلو سرتېرو سره په لمبارډېي (Lombardy ) کې و . فرانسه د پېډمونټ ساردينیا (Piedmont-Sardinia) سره د اتریش په خلاف جګړه کې وه،چې د اوسنۍ ايټالیا ډېره برخه یې نیولې . د ناپیلون ځای د سلفورینو په کوچني ښار کې وه.

سرچينې او ياداښتونه سمول

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb13163063m — د نشر نېټه: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Henri-Dunant — subject named as: Henri Dunant — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سرليک: Encyclopædia Britannica
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w63v253j — subject named as: Henry Dunant — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/12638647 — subject named as: Henry Dunant — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ HDS ID: http://www.hls-dhs-dss.ch/textes/d/D019082.php
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ subject named as: Henri Dunant — Ökumenisches Heiligenlexikon ID: https://www.heiligenlexikon.de/BiographienH/Henri_Dunant.html — سرليک: Ökumenisches Heiligenlexikon
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ GeneaStar person ID: https://www.geneastar.org/genealogie/?refcelebrite=dunant — subject named as: Henri Dunant
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ Roglo person ID: https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=7929&url_prefix=https://roglo.eu/roglo?&id=p=henry;n=dunant — subject named as: Henry Dunant
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ Salzburgwiki ID: https://www.sn.at/wiki/index.php?curid=23564 — subject named as: Henry Dunant
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Proleksis enciklopedija ID: https://proleksis.lzmk.hr/18754 — subject named as: Henri (Henry) Dunant — سرليک: Proleksis enciklopedija او Opća i nacionalna enciklopedija
  11. Hrvatska enciklopedija ID: https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=16591 — subject named as: Henri Dunant — دوتنه: Dalibor Brozović او Tomislav Ladan — سرليک: Hrvatska enciklopedija — خپرونکی: Miroslav Krleža Lexicographical Institute — ISBN 978-953-6036-31-8
  12. https://roter-kreis.de/8._Mai
  13. پیوستون : 118528114  — د نشر نېټه: ۱۹ سپټمبر ۲۰۱۹ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  14. NL CR AUT ID: https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jn20000700449 — د نشر نېټه: ۱ مارچ ۲۰۲۴
  15. https://roter-kreis.de/Genf
  16. https://roter-kreis.de/Paris
  17. https://libris.kb.se/katalogisering/53hkkh9p51mxlp3 — د نشر نېټه: ۲۴ اگسټ ۲۰۱۸ — د خپرولو نیټه: ۲۵ سپټمبر ۲۰۱۲
  18. https://roter-kreis.de/29._April
  19. NL CR AUT ID: https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jn20000700449 — د نشر نېټه: ۱ مارچ ۲۰۲۲
  20. "YMCA Historical Figures". World YMCA. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۹ سپټمبر ۲۰۲۰ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۶ سپټمبر ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)